Alimenty na współmałżonka – Co trzeba wiedzieć?

Orzeczenie przez sąd rozwodu powoduje w pewnych sytuacjach powstanie pomiędzy małżonkami obowiązku alimentacyjnego. „Alimenty na współmałżonka” są uzależnione od tego, czy sąd uznał bądź nie winę jednego z współmałżonków za rozpad związku.

Alimenty to świadczenia dla osób, które nie mogą same zapewnić sobie środków na utrzymanie. Sąd ustala wysokość alimentów, określając termin i sposób płatności. Warto zaznaczyć, że według przepisów, obowiązek jednego małżonka do zapewnienia wsparcia finansowego drugiemu po rozwodzie lub separacji jest ważniejszy niż obowiązek alimentacyjny krewnych, takich jak dzieci, rodzice czy rodzeństwo.

Po orzeczeniu rozwodu przez sąd, małżonkowie nie muszą już wspierać finansowo rodziny. Jednak może pojawić się obowiązek alimentacyjny. To zależy między innymi od tego, czy sąd określił winnego rozkładu małżeństwa.

Jeżeli jeden ze współmałżonków został uznany za wyłącznie winnego rozpadu związku, sąd może stwierdzić, że jest on obowiązany do płacenia alimentów na rzecz drugiego z nich. O winie w rozpadzie związku piszę obszernie w artykule „Wina w rozpadzie związku małżeńskiego”. LINK

Alimenty przyznawane są jedynie wtedy, gdy rozwód istotnie pogorszył sytuację materialną małżonka, który nie przyczynił się do rozkładu pożycia.

W takim przypadku sąd może zarządzić, że były małżonek ma wspierać finansowo drugą stronę, nawet jeśli ta nie cierpi z powodu niedostatku.

Polskie prawo nie definiuje dokładnie „istotnego pogorszenia sytuacji materialnej”. Zwykle oznacza to, że sytuacja po rozwodzie jest gorsza niż przed nim, ale nie musi prowadzić do skrajnego ubóstwa. Pogorszenie jest uznawane, jeśli uprawniony ma niższy standard życia niż w małżeństwie, nawet jeśli spełnia podstawowe potrzeby.

„Usprawiedliwione potrzeby” to te, które są niezbędne do utrzymania przeciętnego poziomu życia, odpowiedniego do stanu zdrowia i wieku. Obejmują one potrzeby materialne, duchowe i kulturalne, takie jak książki, edukacja, czy odpowiednia rozrywka.

Obowiązek alimentacyjny może również dotyczyć sytuacji, gdy były małżonek nie ma dochodów z pracy. Sąd zakłada, że w przypadku braku rozwodu małżonkowie oczekiwaliby wzajemnego wsparcia. Winny rozkładu małżeństwa powinien zatem pokryć część kosztów utrzymania niewinnego małżonka.

Sąd musi sprawdzić, czy osoba domagająca się alimentów w pełni wykorzystuje swoje możliwości zarobkowe i majątkowe.

Płacenie alimentów nie może prowadzić do skrajnego ubóstwa osoby zobowiązanej. Nawet przy obowiązku alimentacyjnym, musi ona być w stanie zapewnić sobie i nowej rodzinie podstawowe potrzeby.

Jeśli sąd nie ustala winy w postępowaniu rozwodowym, sposób przyznawania alimentów jest inny. Wtedy każdy z byłych małżonków, który znajdzie się w niedostatku, może żądać alimentów od drugiego. Zakres tych świadczeń określają usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości finansowe zobowiązanego.

Warto zaznaczyć, że niedostatek obejmuje nie tylko osoby bez środków do życia, ale również te, których potrzeby nie są w pełni zaspokojone.

O tym, co należy rozumieć pod pojęciem „możliwości zarobkowe oraz majątkowe” zobowiązanego opisuję w artykule „Alimenty na dziecko”. LINK

Musisz wiedzieć, że w taki sam sposób kształtuje się obowiązek alimentacyjny, w przypadku, gdy sąd uznał, iż oboje byli współmałżonkowie ponoszą winę za rozkład pożycia małżeńskiego.

Jeśli chodzi o okres płacenia alimentów na współmałżonka, zasada jest taka, że:

• Obowiązek alimentacyjny między małżonkami znika po zawarciu nowego małżeństwa przez uprawnionego.
• Jeśli zobowiązanym jest rozwiedziony małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu, obowiązek wygasa po pięciu latach. Wyjątkowo, sąd może przedłużyć ten okres na wniosek uprawnionego.

Co oznaczają „wyjątkowe okoliczności”? Mogą wystąpić zarówno po stronie uprawnionego, jak i zobowiązanego.

Najczęściej dotyczą one znacznego pogorszenia sytuacji materialnej uprawnionego, który nie jest winny rozkładu i potrzebuje dodatkowych środków na życie. Przykłady to ciężka choroba lub niezawiniona utrata pracy.

Innym przypadkiem jest znaczne zwiększenie możliwości finansowych zobowiązanego. Uprawniony może żądać wyższych alimentów, jeśli rozwód pogorszył jego sytuację materialną, a on sam nie jest winny rozkładu.

Czy alimenty mogą być dożywotnie? Tak, ale tylko w ściśle określonych przypadkach.

Dożywotnie alimenty są możliwe, jeśli:

• Jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego i zobowiązany do płacenia alimentów.
• Sąd uznał obie strony za współwinne rozkładu pożycia.

W tych przypadkach obowiązek alimentacyjny trwa aż do śmierci któregoś z byłych małżonków lub ponownego zawarcia małżeństwa przez uprawnionego.

Te kwestie mogą budzić wiele pytań, zwłaszcza dotyczących ustalania wysokości alimentów. Aby rozwiać wątpliwości, warto skonsultować się z adwokatem w kancelarii prawnej, aby poznać możliwe opcje w konkretnej sytuacji.